eylem Yazıları - Sayfa 2 - Türkçe Sitesi

Kategoriler

Anlatım Bozuklukları

Cümle Bilgisi

Cümle Çeşitleri

Şu anda eylem konusu ile ilgili sayfalara bakmaktasınız.
Bu konuyla ilgili toplam 60 içerik bulunuyor.

Eklemeli Diller

Eklemeli diller: (Bitişken diller, Bitişimli diller, bağlantılı diller) Bu yapıdaki dillerde ad ve eylem çekimleri ile yeni kelimelerin türetilmesinde kök değişikliğe uğramaz. Kökten önce ya da kökün sonuna bazı ekler getirilerek kelime türetilmesi ya da çekimlenmesi yapılabilir. Ural-Altay dil ailesi bu yapıda bir dildir. Eklemeli diller kendi içinden baştan eklemeli diller ve sondan eklemeli diller olmak üzere iki grupta incelenebilir. Sondan Eklemeli Dillere örnek olarak Türkçemiz verilebilir. Sondan eklemeli dillere Farsça örnek olarak verilebilir.

Diğer Yapı Bakımından Diller:

Tek Heceli Diller

Çekimli Diller (Devam)

Diğer Konular 19 Mayıs 2013 Yorum yok

Eylem Çatısı

Eylemlerin özne ve nesne durumlarına göre farklı özellikler göstermesine eylem çatısı denir. Eylem çatısı iki yönden incelenir:

A. NESNEYE GÖRE ÇATI: Eylemler, cümlede nesne alıp almamaları açısından dörde ayrılır:

1. GEÇİŞLİ EYLEMLER: Nesne isteyen, alan eylemlere denir. "Kimi, Neyi" sorularına cevap verir.

Bu kitabı iki günde okudum. (Belirtili nesne- Geçişli eylem)

Eve gelirken gazoz almış. (Belirtisiz nesne- Geçişli eylem)

2. GEÇİŞSİZ EYLEMLER: Nesne istemeyen, almayan eylemlerdir.

Sahilde uzun uzun yürürdük. (Geçişsiz eylem)

3. OLDURGAN EYLEMLER: Nesne gerektirmeyen (geçişsiz) eylemlerin "-t, -dir, -(i)r" ekleriyle nesne alır duruma getirilmesidir.

Bebek erken uyudu. (Özne- Geçişsiz eylem)

Annesi bebeği erken uyu-t-tu. (Oldurgan eylem)

Telefonu çal- dır-dı.

4. ETTİRGEN EYLEMLER: Nesne alan (geçişli) eylemlerin "-t, -dir, -(ı) r" ekleriyle geçişlilik dereceleri artırılır. Eylem... (Devam)

Diğer Konular 14 Haziran 2013 Yorum yok

Eylem (Fiil)

Bir oluş, kılıç ya da durumu kişi ve zamana göre gösteren sözcüklerdir.
oluş: solmak, doymak, büyümek...
durum: uyumak, susmak, durmak...
kılış: kazmak, serpmek, yemek...

1. Eylemde Kişi
Eylemde kişi ekleri değişik biçimlerde karşımıza çıkabilir.
gitti - m, gitti - n, gitti, gitti - k, gitti - niz, gitti - ler
gitmiş - im, gitmiş - sin, gitmiş, gitmiş - iz, gitmiş - siniz, gitmiş - ler
gide(y) - im, gide - sin, gide, gide - lim, gide - siniz, gide - ler
Kişinin,
İş oluş, hareket ve durumu yapan ya da olan durumundaki varlık veya kavram olduğunu görüyoruz. Eylemi yapan ya da olanı belirleyen eklere kişi ekleri deriz.

2. Eylemde Zaman

Geçmiş zaman (bilinen ve bilinmeyen zamanda)
Şimdiki zaman
Gelecek zaman
Geniş zaman

Yukarıda görüldüğü gibi Türkçe'de dört değişik zamandan söz edebiliriz:
Bir eylem, ya ge&c... (Devam)

Sözcük Türleri 29 Aralık 2012 Yorum yok

Eylem (fiil)

EYLEM (FİİL)

Varlıkların yaptıkları işleri, hareketleri, oluş ve durumları zamana, kişiye bağlayarak anlatan sözcüklere fiil (eylem) denir.

Eylem bildiren sözcükler, zaman ve kişi ekleri çıkarıldıktan sonra "-mek" ekiyle okunur. Buna eylem tabanı (mastar) denir.

Çalıştım, başardım. (Çalışmak, başarmak)

Gideceğim, onunla bunu konuşacağım. (Gitmek, konuşmak)

EYLEMDE ANLAM

Eylem tabanlarında iş, oiuş, hareket, durum, kılış anlamları vardır.

a) İş Eylemleri: Eylem, bir şeyler üretmek, bir sonuç almak için bilinçli olarak yapılır.

temizle-, öğret-,..

b) Oluş Eylemleri: Bir süreç içinde kendiliğinden olan eylemlerdir.

hastalan-, büyü-, karar- ..

c) Hareket Eylemleri: Yapılışı bir hareketi, bir değişikliği gerektiren eylemlerdir.

yürü-, atla-, koş- ..

d) Durum Eylemleri: Varlığın içinde bulunduğu durumu, konumu belirten eylemlerdir.

bekle-, sus-, dur- ..

e) Kılış Eyle... (Devam)

Diğer Konular 07 Haziran 2013 Yorum yok

Eylem (Fiil) Cümlesi

EYLEM CÜMLESİ

Yüklemi çekimli bir eylem olan cümlelere verilen addır. Dilimizde çoğunlukla yüklemler eylem (fiil) dir; ancak isim soylu sözcükler de ek-eylem alarak yüklem olabilmektedir.

- Karşıdan şehrin ışıkları görünüyordu.

- Sabahlan kahvaltı yapmazdı. (Devam)

Diğer Konular 06 Haziran 2013 Yorum yok

Eylemde Kip

Eylemlerin dilek ve zaman bildiren eklerle kazandıkları yeni yeni biçimlere kip denir. Cümlede her eylem, kip ekleriyle kullanılır.

Eylem kipleri ikiye ayrılır:

A. BİLDİRME KİPLERİ (HABER KİPLERİ):

Eylemin yapılış zamanını bildiren kiplerdir. Dörde ayrılır:

1. Geçmiş Zaman Kipi: Eylem geçmişte yapılmıştır.

Bildirilişine göre ikiye ayrılır.

a) -di'li Geçmiş Zaman Kipi (Bilinen, görünen Geçmiş Zaman): Eylemin geçmişte yapıldığını kesin olarak bildirir.

Ödevlerimi bitirdim.

Yolda onunla karşılaştık.

Eytem tabanlarına ünlü uyumuna ve ünsüz benzeşmesine göre "-di" eki getirilerek yapılır. Bu kitabı okudum.

Birlikte ders çalıştık.

b) -miş'li Geçmiş Zaman Kipi (Duyulan, öğrenilen geçmiş zaman): Eylemin geçmişte yapıldığı başkasından duyulmuş gibi bildirilir.

Duyulan geçmiş zaman kipiyle cümleye farklı anlamlar verilebilir.

Beni evde bulamamış. (Başkasından ... (Devam)

Diğer Konular 07 Mayıs 2013 Yorum yok

Eylemde Yapı

1. Basit Eylem
Kök halindeki eylemlerdir.
Örneğin: Buldum.
2. Türemiş Eylem
Yapım eki almış eylemlerdir.
Örneğin: Az-al-dı. Kara-r-dı.
3. Bileşik Eylem
Birden çok sözcüğün birleşmesiyle oluşan sözcüklerdir.
İki grupta inceleyelim:
A. Kurallı Bileşik Eylemler
B. Anlamca Kaynaşmış Bileşik Eylemler
Kurallı Bileşik Eylemler
1. Yardımcı Eylemlerle Yapılan Bileşik Eylemler:
Adlara ve ad soylu sözcüklere yardımcı eylemlerden biri (etmek, olmak, kılmak, eylemek) getirilerek oluşturulur:
Örneğin: Yardım etmek, Memnun olmak
NOT 1: Yardımcı eylem olarak kullanılan sözcükler, tek başına eylem olarak da kullanılabilir: "Bu ev ancak yüz milyon eder." cümlesinde "etmek eylemi" başlı başına bir eylemdir.
NOT 2: Yardımcı eylemle yapılan bileşik eylemlerde ses olayı (düşme, türeme, değişme) olursa bitişik yazılır.
Örneğin: Hissetmek, ... (Devam)

Sözcük Türleri 23 Mart 2013 Yorum yok

Eylemde Yapı

A. BASİT (KÖK) EYLEMLER: Yapım eki almamış, kök durumundaki eylemlerdir. Türkçede basit eylemlerin çoğu tek hecelidir. İki heceli basit eylem azdır. koş-, gel-, bak-

yürü- . İnan-, uyu- ..

B. TÜREMİŞ EYLEMLER: Ad ve eylemlerden yapım ekleriyle elde edilen yeni anlamlı eylemlerdir.

*temizle-, haberleş-, hastalan-, azal-, karar-, benimse-..

* bakın-, bakış-, yazıl-, anlat-, yazdır-, pişir-..

C. BİRLEŞİK EYLEMLER: Birden fazla sözcükten oluşan eylemlerdir. Üç farklı biçimde yapılır:

1. YARDIMCI EYLEMLE YAPILAN BİRLEŞİK EYLEMLER: Ad soylu sözcüklerin bir eylemle birlikte kullanılmasıyla oluşan eylemlerdir.

Yardımcı Eylem: Ad soylu sözcüklere eylem anlamı kazandıran, kendi anlamını yitirmiş olan et-, ol- , kıl- , eyle- eylemleridir.

Yardımlarınız için teşekkür ederim. Beni görünce çok mutlu oldu.

â€¢ Yardımcı eyleme genellikle yabancı kökenli sözcüklere eylem anlamı katmak için gerek ... (Devam)

Diğer Konular 15 Haziran 2013 Yorum yok

Eylemsi (Fiilimsi)

Özellikleri:

Eylem kök ya da gövdelerine eylemsi ekleri getirilerek yapılır.
Zaman ve şahıs eki almazlar.
Yan cümlecik kurarak birleşik cümle oluştururlar.
Yan cümleciğin yüklemi olurlar.
Özne ve tümleç alabilirler.

Örnek: Oraya git-mek akıl kârı değil.

1. Ad-Eylem
Hem ad, hem de eylem görevinde bulunan sözcüğe adeylem denir.
Ekleri: -me -mek -iş
Örnek: Karlı yollarda yürü-mek istiyorum.

2. Sıfat - Fiiller
Varlıkları niteledikleri için sıfat; özne, nesne ve tümleç alarak yan cümlecik kurdukları için de fiil gibi sayılan kelimelere sıfat - fiil denir.
Ekleri: -en, -er, -ecek, -miş, -dik, -medik
Örnek: Bekleyen derviş muradına ermiş.

3. Zarf - Fiiller
Yüklemin zamanını veya durumunu bildiren yan cümlecikler kurmaya yarayan fiilimsilerdir.
Koltuğa uzanıp biraz uyumalıs�... (Devam)

Sözcük Türleri 05 Ocak 2013 Yorum yok

Faust

Eser Hakkında:

Yazar, bu romanı çok genç yaşta yazmış, daha sonra olgunlaştığı zaman yeniden ele alarak son şeklini vermiştir. Goethe'nin kendi iç dünyasından ve yaşamından izler taşıyan roman, aslında manzum biçimde bir tiyatrodur. İnsanı simgeleyen Faust'la şeytanın savaşı anlatmaktadır.

Faust özeti

Roman, 'Tiyatroda ön oyun' başlıklı bölümle başlamaktadır. Bu bölümde, tiyatro müdürü, ozan ve palyaço arasında diyaloglarvardır. Tiyatro müdürü, sahnelenecek bir oyun üzerinde ozan ve palyaço ile konuşur. Her oyunda onlara yardım ettikleri için mutludur. Fakat aralarında görüş ayrılıkları vardır. Tiyatro müdürü, sahnelenecek oyunun seyirciyi merak ettirecek olaylardan oluşması gerektiğine inanmaktadır. Ona göre tiyatro, halkın ruhunu doyurmalıdır. Ozanın ise kusursuz bir yapıtın, uzun yılların ve emeğin sonucunda olunabileceğini düşünmektedir. Seyircinin beklentisi yeterli değildir ... (Devam)

Diğer Konular 19 Haziran 2013 Yorum yok

Fiil (Eylem) Çekim Ekleri

Türkçede, eylemlerin üzerlerine gelerek onların cümle içerisindeki anlamında değişikliği yapmayan, cümledeki görevlerine göre onları şekillendiren çekim eklerine fiil (eylem) çekim ekleri denir.

1. Kip Ekleri:

a. Haber Kipleri ( Zaman Ekleri ): geldi, geliyor, gelecek..

b. Dilek ' Şart Kipleri : Bilmeli, Düşünse, Gidelim, Beklesin

Dilek Şart Ekleri:

I. Gereklilik Ekleri ( Gereklilik Kipi )

II. Şart Ekleri ( Şart Kipi )

III. İstek Ekleri ( İstek Kipi )

IV. Emir Ekleri ( Emir Kipi )

2. Kişi Ekleri ( Şahıs Ekleri ) : geldim, geliyorsun, gelecekler.. (Devam)

Diğer Konular 05 Haziran 2013 Yorum yok

Fiilden Fiil Yapan Ekler

Dilimizde fiillerin (eylemlerin) üzerine gelerek onlardan tekrar fiiller türeten eklere Fiilden Fiil Yapan Ekler adı verilir. En çok kullanılanlar şunlardır:

-(i)l: görül-, vurul-, soyul-..

-{i)n: bakın-, dövün-, gezin-..

-{i)ş: bakış-, dövüş-, yazış..

-t: okut-, uyut-, söylet..

-dir: saldır-, yazdır-, sordur..

-ir: pişir-, bitir-

-(e)r: gider-, çıkar-, .. (Devam)

Diğer Konular 28 Mart 2013 Yorum yok

Fiilden İsim Yapan Ekler

Dilimizde eylemlerin üzerine gelerek onlardan adlar (isimler) türeten eklere Fiilden İsim Yapan Ekler adı verilir. En çok kullanılanlar şunlardır:

-me: karma, umursama..

-mek: gülmek, yemek, çakmak..

-iş: özleyiş, duyuş, bakış..

-(i)m: uçurum, geçim, ölçüm..

-i: yazı, sayı, doğu ..

-k: yanık, açık, tarak ..

-gi: sevgi, uy{u)ku, örgü..

-ek: erek, bıçak, korkak..

-gin: kırgın, yetişkin, solgun..

-{i)n: ekin, yığtn, akm ..

-gen: unutkan, çahşkan, sıkılgan..

-geç: yüzgeç, süzgeç, utangaç ..

-ti: bulantı, çalkantı, yaşantı ..

-inti: esinti, sıkıntı, üzüntü..

-(i)t: yakıt, geçit, umut..

-enek: gelenek, olanak, tutanak..

-ici: boğucu, yakıcı, yıkıcı.. (Devam)

Diğer Konular 30 Mart 2013 Yorum yok

G Sözlüğü (Deyim)

Gafil avlamak (birini): Onu habersiz ve hazırlıksız olduğu bir sırada bastırmak, güç duruma düşürmek.

Gaf yapmak: Farkında olmadan yersiz bir davranışta bulunmak ya da bir kimseyi incitecek söz söylemek (Kars. Baltayı taşa vurmak, çam devirmek, pot kırmak.)

Gaipten haber vermek : Gelecekte neler olacağını söylemek, bilinmeyen âlemden haber vermek

Galebe çalmak: Üstünlük sağlamak, yenmek

Galeyana gelmek : Bir şeyden çok etkilenmek, heyecanlanıp coşmak

Galeyana getirmek (birini, bir topluluğu) ; Onu, o topluluğu etkileyip coşturmak.

Galip gelmek (çıkmak): Yenmek; üstün gelmek.

Garaz bağlamak (birine) :Ona karşı düşmanca duygular beslemek; kin beslemek (bağlamak).

Gargaraya getirmek : Gürültüye getirerek bir sözün, bir eylemin önemini, etkisini hafifletmek, dikkatten kaçırmak

Garibine gitmek: Garip bulmak, yadırgamak; acayibine gitmek, tuhafına gitmek.

Garip gelmek: Garipsemek, yadırgamak; acayip... (Devam)

Diğer Konular 17 Haziran 2013 Yorum yok

İlişkilerine Göre Sözcükler

SÖZCÜK: Kendi başına bir anlamı olan ya da cümlede görevi olan birimdir.
I. İlişkilerine Göre Sözcükler:
a) Anlamdaş Sözcükler: Yazılış ve okunuşları ayrı, anlamları aynı olan sözcüklerdir. Bunlardan biri yabancı asıllıdır.
Örnekler: kötü - çirkin, kara - siyah
NOT: Kimi sözcükler, anlam nüansından dolayı bazen birbiri yerine kullanılamaz. Böyle sözcüklere yakın anlamlı sözcükler denir.
Örnek: Kötü bir kız. Çirkin bir kız.
b) Zıt Anlamlı Sözcükler: Anlamca birbirinin zıttı (karşıtı) olan sözcüklerdir.
Böyle bir tane dostum olacağına yüzlerce düşmanım olsun!
NOT: Eylemlerin olumsuzlarında karşıtlık söz konusu değildir.
Örnek: gelmek - gelmemek, 'gelmek'in karşıtı 'gitmek'tir.
c) Sesteş Sözcükler: Yazılış ve okunuşları aynı, anlamları f... (Devam)

Sözcükte Anlam 03 Kasım 2012 Yorum yok

İsim (ad)

İsim, duygu ve düşüncelerimizi karşılayan, varlıklara ad olan sözcüklerdir. Ateş, su, insan..

Not: Bir sözcüğün isim olup olmadığını o sözcüğe ekleyeceğimiz -mek, -mak ekiyle anlarız. Anlam bozulmuyorsa sözcük fiildir. Anlam bozuluyorsa sözcük isimdir.

Örnek: gel-mek (fiil) kalem-mek (isim)

git-mek (fiil) çocuk-mak (isim)

Not: Kökteş söcüklerde bu kurala uyulmaz. Sözcüğün cümle içerisindeki anlamına bakılır. Sözcük eylem bildiriyorsa fiil, eylem bildirmiyorsa isim olarak nitelendirilir.

Örnek: Boya yine yetmeyecek. Sıva için kum gerekiyor.

Karşı duvarı son boya baba. Kollarını özenle sıva.

İSİM ÇEŞİTLERİ

A. SAYILARINA GÖRE İSİMLER:

1.Tekil İsim: Sayıca tek bir varlığı karşılayan isimlerdir. İnsan, ağaç, asker..

Not: Kimi tekil isimler herhangi çokluk eki almadığı halde aynı cinsten birden çok varlığı karşılayabilirler.

Kitap en iyi dosttur.

Çocuk daima ilgi bekler.
... (Devam)

Diğer Konular 05 Mayıs 2013 Yorum yok

İsim (Ad) Çekim Ekleri

İsimlerin üzerine eklenerek onlarda anlam değişikliği yapmayan, cümledeki görevlerine göre onları biçimlendiren eklere isim (Ad) çekim ekleri adı verilir.

a. Durum Ekleri : evi, eve, evde, evden

b. Çoğul Eki : evler, odalar

c. İyelik Ekleri : evim, evin, evi, evimiz, eviniz, evleri

d. Tamlama Ekleri : evin kapısı

e. İlgi Zamiri : Evinki, kardeşiminki

f. Ek Eylem : güzelsin, güzeldi, güzelmiş, güzelse (Devam)

Diğer Konular 07 Haziran 2013 Yorum yok

İsimden Fiil Yapan Ekler

Bu tür ekler isimlerin üzerine gelerek onlardan eylem (fiil) yapmaya yarayan eklerdir. En çok kullanılan İsimden Fiil Yapan Ekler şunlardır.

+le: başla-, sula, üfte-, fırla-..

+leş: darlaş-, iyileş-, güzelleş-..

+len: hastalan-, dalgalan-..

+el: azal-, daral- ..

+I: doğrul-, ufal-..

+e: kana-, oy(u)na-, boşa-..

+er: morar-, sar(ı)ar-..

+de: fısılda-, ışılda-..

+r: delir-, karar-..

+se: susa-, önemse-..

+kir: fışkır-, püskür-..

+mse: aztmsa-, benimse-..

Not: Artı ( + ) işareti yukarıda bilinçli olarak eklerin önüne getirilmiştir. türkçemizde isimlerin (adların) üzerine getirilen eklerden önce " + " fiillerin (eylemlerin) üzerine getirilen eklerden önce ise " - " işareti konulur. (Devam)

Diğer Konular 07 Mayıs 2013 Yorum yok

İsimler

İsim, duygu ve düşüncelerimizi karşılayan, varlıklara ad olan sözcüklerdir. Ateş, su, insan..

NOT: Bir sözcüğün isim olup olmadığını o sözcüğe ekleyeceğimiz -mek, -mak ekiyle anlarız. Anlam bozulmuyorsa sözcük fiildir. Anlam bozuluyorsa sözcük isimdir.

Örnek: gel-mek (fiil) kalem-mek (isim)

git-mek (fiil) çocuk-mak (isim)

Not: Kökteş söcüklerde bu kurala uyulmaz. Sözcüğün cümle içerisindeki anlamına bakılır. Sözcük eylem bildiriyorsa fiil, eylem bildirmiyorsa isim olarak nitelendirilir.

Örnek: Boya yine yetmeyecek. Sıva için kum gerekiyor.

Karşı duvarı son boya baba. Kollarını özenle sıva.

İSİM ÇEŞİTLERİ

A. SAYILARINA GÖRE İSİMLER:

1.Tekil İsim: Sayıca tek bir varlığı karşılayan isimlerdir. İnsan, ağaç, asker..

Not: Kimi tekil isimler herhangi çokluk eki almadığı halde aynı cinsten birden çok varlığı karşılayabilirler.

Kitap en iyi dosttur. Çocuk daima ilgi bekler... (Devam)

Diğer Konular 01 Mayıs 2013 Yorum yok

İsmin Ayrılma Hali

Adın "-den" ekini almış durumudur. Eylemin addan uzaklaştığım, başladığı noktayı bildirir.

Okuldan geç çıkmış.

Gürültüler yan sınıftan geliyor.

Çıkma durumundaki adlar, cümlede genellikle dolaylı tümleç ve zarf tümleci olur.

Evin eksiklerini marketten tamamla. (D.T)

Eşyalarını akşamdan topla. (Z.T)

Çıkma durumu, adlara farklı anlam ilgileri katabilir.

Korkudan kaçmış. (Neden)

Bize sabahtan uğra. (Zaman)

Kilosunu bir milyondan almış. (Bedel, karşılık)

Yolun kenarından yürüyor. (Yer)

Elmanın olgunlarından alalım. (Nitelik)

Roman, öyküden uzundur. (Farklılık)

Baldan bile tatlıydı. (Üstünlük)

Çocuktan sevgiyi esirgemeyin. (O durumda olan)

Evden okula kadar koşmuş. (Başlangıç) (Devam)

Diğer Konular 08 Mayıs 2013 Yorum yok

Toplam 3 sayfa, 2. sayfadasın: Önceki, 1, 2, 3, Sonraki

Üye Girişi