1. Basit Eylem
Kök halindeki eylemlerdir.
Örneğin: Buldum.
2. Türemiş Eylem
Yapım eki almış eylemlerdir.
Örneğin: Az-al-dı. Kara-r-dı.
3. Bileşik Eylem
Birden çok sözcüğün birleşmesiyle oluşan sözcüklerdir.
İki grupta inceleyelim:
A. Kurallı Bileşik Eylemler
B. Anlamca Kaynaşmış Bileşik Eylemler
Kurallı Bileşik Eylemler
1. Yardımcı Eylemlerle Yapılan Bileşik Eylemler:
Adlara ve ad soylu sözcüklere yardımcı eylemlerden biri (etmek, olmak, kılmak, eylemek) getirilerek oluşturulur:
Örneğin: Yardım etmek, Memnun olmak
NOT 1: Yardımcı eylem olarak kullanılan sözcükler, tek başına eylem olarak da kullanılabilir: "Bu ev ancak yüz milyon eder." cümlesinde "etmek eylemi" başlı başına bir eylemdir.
NOT 2: Yardımcı eylemle yapılan bileşik eylemlerde ses olayı (düşme, türeme, değişme) olursa bitişik yazılır.
Örneğin: Hissetmek, zikretmek, sabretmek, affetmek.
2. Özel Bileşik Eylemler
a) Yeterlilik Bileşik Eylemi
Eylem tabanlarına -ebilmek getirilerek oluşturulur. Birinci eyleme "bir şeyi yapmaya gücü yetme" anlamı katar.
Örneğin: Düşünebilmek, kavrayabilmek
Bu işi kısa sürede yapabilirim (gücüm yeter).
b) Tezlik Bileşik Eylemi
Eylem tabanına "-vermek" getirilerek oluşturulur. Birinci eyleme tezlik anlamı katar.
Örneğin: Gidivermek, yakalayıvermek.
Ödevini bir saatte bitiriverdi.
c) Süreklilik Bileşik Eylemi
Eylem tabanlarına "-egelmek, -edurmak, -egitmek, -ekalmak" getirilerek yapılır. Birinci eyleme işin sürekli, kesintisiz yapıldığı anlamı katar.
Örneğin: Söylenegelmek, gidedurmak, süregitmek, bakakalmak.
d) Yaklaşma Bileşik Eylemi
Eylem tabanlarına "-eyazmak" getirilerek oluşturulur. Birinci eyleme "az kalsın, neredeyse" anlamı katar.
Örneğin: Düşeyazmak, donayazmak.
Anlamca Kaynaşmış Bileşik Eylemler
Birden çok sözcüğün, birinin ya da ikisinin sözcük anlamı dışında birleşip kaynaşarak oluşturdukları eylemlere denir.
NOT: Her iki sözcüğünde kendi anlamı dışında kullanılmasıyla oluşan anlamca tam kaynaşmış bileşik eylemler bitişik yazılır.
Örneğin: elvermek, öngörmek, vazgeçmek, varsaymak
NOT: Birden çok sözcüğün kendi anlamı dışında kullanılmasıyla oluşan bileşik eylemler de anlamca kaynaşmış sayılır, bunlar bitişik yazılmaz:
Örneğin: hoş görmek, ileri gitmek, karar vermek.