Nokta (.)
- Her bildirme cümlesinin sonuna konur. Nokta, duraklama yapılacağını gösterir.
- Kısaltmalarda kullanılır.
Örnek: T.C., Prof., Dr., Alb., Sb.
- Kuruluş adlarında nokta kullanılmasa da olur:
Örnek: TBMM, ABD, AET, BM
Kısaltmalardan sonra getirilen ekler, kesme işaretiyle ayrılır. Ekler kısaltmanın okunuşuna uyar: PTT'ye, DSİ'nin, BM'de
Virgül (,)
- Yazıda sıralanan eş görevli sözcükler, söz grupları, cümleler arasına konur: Türk, öğün, çalış, güven.
- Cümlede özel olarak vurgulanması gereken sözcüklerden sonra kullanılır: Binaenaleyh, biz her vasıtadan, yalnız ve ancak, bir nokta-i nazardan istifade ederiz.
- Cümle içinde arasözler ve aracümleler çizgi veya parantez içinde de gösterilebilir: Örnek olsun diye -örnek istemez ya- söylüyorum.
- Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcükler arasına konur: Akşam, yine akşam, yine akşam...
- Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur: Efendiler, bilirsiniz ki, hayat demek, mücadele, müsademe demektir.
- Resmi yazılarda ve mektuplarda hitap sözlerinden sonra kullanılır:
Sayın Başkan,
- yazışmalarda yer adlarını tarihlerden ayırmada kullanılır:
Kuşadası, 7 Şubat 1995
Noktalı Virgül (;)
- Birbirine bağlı cümleleri ayırmak için kullanılır: At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
- Cümle içinde veya sıralamalrda virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için kullanılır: Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, taş Kaya; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir.
İki Nokta (:)
- Bir cümleden sonra örnek veya açıklamalar verilecekse, bu cümlenin sonuna konur: Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü!
- Bu işaretten sonra gelen açıklama bağımsız bir cümle ile başlıyorsa, bu cümlenin ilk sözcüğü büyük harfle başlar: Bilmeyenlere söyleyim: Höyük, vaktiyle kale ve gözcü kuleleri kurulmak için toprak yığılarak yüksetilmiş tepelere denir.
- Buna karşılık, bu işaretten sonra birtakım örnekler sıralanıyorsa örnekler küçük harfle başlar.
Carot'un bir tablosu: kavaklar, iki keçi, bulanıkça bir gök, birkaç bulut...
Üç Nokta (...)
- Herhangi bir sebeple bitmemiş cümlelerin sonuna konur:
Bu memleketin öyle güzel bir baharı var ki...
- Kaba sayılan cümlelerin yerine kullanılır.
- Açıklanmak istenilmeyen kişi ve yer adları yerine kullanılır.
- Sözün bir yerde kesildiğini göstermek için konur.
- Alıntılarda atlanan yerleri göstermek için çoklukla üç nokta konur.
- Yazmak istemediğimiz bir söz de noktalarla geçiştirilir.
Soru İşareti (?)
- Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur.
- Gerçek soru bildirmeyen cümlelerden sonra bu işaret kullanılmaz: Kim söyledi bilmiyorum.
- Söz arasında bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya bir söze inanılmadığını göstermek için parantez içinde kullanılır.
Ünlem İşareti (!)
- Sevinç, kıvanç, acı, korku anlatan cümlelerin sonuna konur.
- Söylev ve hitabelerde ünlem işareti kullanılır.
- Söz arasında parantez içinde bir sözcüğe dikkat çekmek için kullanılır. Ayrıca, alay bildirmek için ilgili sözcükten sonra parantez içinde ünlem işareti kullanılır.
Çizgi (-)
- Uzun çizgi yazıda konuşmaları göstermeye yarar.
Birleştirme Çizgisi (-)
- Cümle içinde arasözleri ve aracümleleri ayırmak için kullanılır.
- İki veya daha çok özel ad arasındaki bağ da çizgi ile belirtilir: İzmir - Aydın yolu...
- İki veya daha çok sayı arasındaki süre bakımından süre bkaımından bir bağı belirtmek istediğimiz zaman da çizgi kullanırız: 1912 - 1913 Balkan Savaşı...
Tırnak İşareti (")
- Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözlerin başında ve sonunda kullanılır.
- Orjinal biçimiyle aktarılan sözleri veren cümlelerin sonuna normal olarak iki notka konur: tırnak içinde verilen alıntı büyük harfle başlar ve sonundaki işaret tırnak işareti içinde kalır.
- Cümle içinde özel olarak belirtilmek istenen birtakım sözler tırnak içinde kullanılır.
- Bilimsel yazı ve yayınlarda sözcüklerin anlamlarını içine alır: Höyük sözü Anadolu'da "tepe" olarak da kullanılır.
Parantez ()
- Cümle içinde verilen açıklayıcı bilgileri içine alır.
- Cümle içinde arasözlerin veya aracümlelerin başına ve sonuna konur.
- Satır başlarında veya metin içinde sıra gösteren, harf veya rakamlardan sonra parantezin kapama biçimi kullanılır.
- Bu kullanışta harf veya rakamlardan sonra daha çok nokta konur.
Kesme İşareti (')
Özel adlara getirilen çekim eklerini ayırmak için gerektikçe kullanılır.
- Gerçek kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
- Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
- Bir sözcük içinde bir ünlünün düştüğünü belirtmek için kullanılır: N'oldu?