Her dilde sesler; ünlüler ve ünsüzler olmak üzere ikiye ayrılır.

Ünlüler

1. Kalın ve ince ünlüler;

a) Kalın ünlüler; a, ı, o, u

b) İnce ünlüler; e, i, ö, ü

2. Düz ve yuvarlak ünlüler;

a) Düz ünlüler; a, e, ı, i

b) Yuvarlak ünlüler; o, ö, u, ü

3. Geniş ve dar ünlüler;

a) Geniş ünlüler; a, e, o, ö

b) Dar ünlüler; ı, i, u, ü

Düzeltme (İnceltme, Uzatma) İşareti

Arapça ve Farsçadan gelen birtakım sözcüklerde ünlülerin uzunluğu özel olarak gösterilir.

Örnek: Kâtip

Ünsüzler

Ses yolundan çıkışlarına göre: 1. Yumuşak ünsüzler 2. Sert ünsüzler olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Sert ünsüzler: f, s, t, k, ç, ş, h, p

Sert ünsüz ile biten sözcükler, ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında sonlarındaki sert ünsüzler yumuşar.

Örnek: çorabı, sebebi, kitabı.

Türkçede p, ç, t, k ünsüzleri iki ünlü arasında yumuşayarak b, c, d, g, ğ'ye dönüşür.

Örnek: dip - dibi, kap - kabı, ağaç - ağacı

Ancak tek heceli bazı Türkçe kelimelerde p, ç, t, k ünsüzleri iki ünlü arasında olduğu gibi kalır:

Örnek: ip - ipi, sap - sapı, göç - göçü