Yabana atmak (bir şeyi) : Onu önemsememek, önemsiz görmek.

Ya bu deveyi gütmeli, ya bu diyardan gitmeli: "Ya buranın koşulları­na uyup çalışırsın ya da buradan gidersin." anlamında, tehdit yollu söylenir.

Ya dayak (sopa) yememiş, ya sayı bilmiyor: Özellikle parayla ilgili bir konuda aşın bir görüş belirten kimsenin bu durumu için söylenir.

Ya devlet başa, ya kuzgun leşe : "Öyle bir işe girişiyorum ki ya başa­rırım ya da yok olur giderim." anlamında.

Yağ bağlamak : -1. Semirmek, şişmanlamak. -2. İçi rahatlamak, sevin­mek.

Yağcılık etmek (birine) : Ona dalkavukluk etmek, onun hoşuna gide­cek sözler söylemek:

Yağ çekmek (birine): Çıkan İçin karşısındakine hep güzel şeyler söy­lemek, onu pohpohlamak.

Yağ döksen yalanır : Çok temiz, tertemiz bir (yer).

Yağ gibi kaymak (gitmek) : (Taşıt, araba) Aksamadan, sarsılmadan hızla gitmek.

Yağlayıp ballamak : Abartılı biçimde-anlatarak övmek.

Yağlı balfı olmak (biriyle): Onunla ilişkileri çok iyi olmak (Kars. Arala­rından su sızmamak.)

Yağlt kapı: Çalıştırdığı kişilere hak ettiğinden çok para veren, maddi yardımda bulunan aile ya da kuruluş.

Yağlı kuyruk: Kolay ve bol kazanç sağlanabilecek kişi ya da yer.

Yağlı müşteri: Para harcamaktan çekinmeyen, çok alışveriş yapan müşteri.

Yağma gitmek: Bir şey çok alıcı bulmak, çok satılmak

Yağma Hasana'ın böreği: Hakkı olmayan kişilerin bile üşüşüp yarar­landıkları şey için kullanılır.

Yağma yok : "öyle şey olmaz, öyle yapamazsın, kimse razı olmaz, anlamında.

Yağmurdan kaçarken doluya tutulmak : Güç bir durumdan kurtula­yım derken daha kötüsüyle karşılaşmak.

Yağ tulumu : (Şaka yollu) Çok şişman kimse. .

Ya yerrû ya merrü : Tehlikeli, zor bir işi yaparken her şeyi göze ala­rak, 'Ne olursa otsun." diye düşünüp karar vererek.

Yahudi pazarlığı: Alta ile sabanın kendi akarlarının düşünerek kıyası­ya yaptığı, çekişmeli pazarlık

Ya huyundan ya suyundan : 'Az ya da çok, şöyle ya da böyte çevre­sindekilerden, ilişkisi olanlardan etkilendiği bir gerçek." anlamında.

Yaka bir tarafta, paça bir tarafta: Kılığı kıyafeti dağınık ve düzensiz kimsenin bu durumu için söylenir.

Yaka paça: Onu hiç itiraz dinlemeden, zorla; apar topar.

Yakası açılmadık : Kimsenin bilip kullanmadığı (küfür, açık saçık söz).

Yakasına asılmak (sarılmak, yapışmak) : Hesap sormak ya da istedi­ğini almak için bir kimseyi sürekli rahatsız ötmek. (Kars. Ensesine yapışmak.)

Yakasını bırakmamak : İstediğini alıncaya dek ısrar etmek; peşini bı­rakmamak.

Yakasını kaptırmak (bir şeye, birine): Kendisini bir şeyden, bir kim­seden kurtaramamak.

Yakasını kurtarmak (bir şeyden, bîrinden) : Kötü bir işten ya da sıkı a bir kimseden kurtulmak.

Yaka silkmek (birinden): Ondan bıkıp usanmak, yakınmak, şikâyet etmek.

Yakayı ele vermek : Kaçamayıp yakalanmak, ele geçmek.

Yakayı kurtarmak (sıyrılmak): İstemediği halde bulunduğu bir yer­den, tehlikeli bir isten, yapışkan birinden kurtulmak.

Yakışık almak .(almamak) : Bir davranış yerinde bir şey olmak (olma­mak), uygun düşmek (düşmemek).

Yalan atmak (kıvırmak) : Yalan söylemek.

Yalancı çıkmak: -1. İstemeyerek, bilmeyerek yalan söylemiş olmak, ya da verdiği sözü tutamamak -2. Yalancılığı ortaya çıkmak.

Yalancı pehlivan : (Alay yollu) Kendini büyük işler başaracakmış gibi gösteren ama hiçbir iş yapmayan (kimse).

Yalan çıkmak : Bir haberin , sözün yalan olduğu anlaşılmak.

Yalancısı olmak (birinin) : Bir yalanı başkasından duyarak söylemiş olmak.

Yalan dolan : Yalan, dalavere, hile.

Yalan dünya : Geçici, ölümlü dünya ; bu dünya.

Yalan kıvırmak : bk. Yalan atmak.

Yalan yanlış : Gerçekle ilgisi olmayan, yanlış bilgilerle dolu.

Yalan yere yemin etmek : Yalanı yeminle pekiştirmek

Yalınayak başı kabak : Üstte başka bir şey olmadan, çok perişan bir kılıkta.

Yalpa vurmak: Sağa sola sallanarak yürümek.

Yalvarıp yakarmak: Çok yalvarmak.

Yalvar yakar olmak : Çok yalvarmak.

Yama gibi durmak : Bulunduğu yere hiç uygun olmamak, eklendiği belli olmak, sırıtmak

Yama küçük ama delik büyük: "İhtiyaç ya da zarar çok, ama bunu karşılayacak olanaklar az." anlamında.

Yamalı bohça : Birbirine uymayan, tutarsız, uyarsız.

Yama vurmak : Delik, yırtık bir şeyi yama ile Onarmak

Yana çıkmak (birinden) : Ona desteklemek; onun tarafından çıkmak, ona arka çıkmak

Yanağından kan damlamak : Çok sağlıklı olduğu yüzünün renginden anlaşılmak; yüzünden kan damlamak.

Yan bakmak (birine): Ona kötü amaçlarla bakmak, onun hakkında kötü düşünmek

Yan basmak (bir işte) : -1. Aldanmak -2. Kaypak davranmak, Oyun­bozanlık etmek

Yan çizmek : Bir işi yapmaktan kaçınmak

Yandan çarklı: -1. Kollarını çok sallayarak ya da bir omzu düşük ola­rak yürüyen (kimse). -2. Şekeri yanına konmuş (kahve). -3. Çok ağır giden taşıt.

Yandım Allah çağırmak : Çok sıkıntılı durumda olmak.

Yan gelip yatmak: Yapılması gereken işleri bırakarak rahatına bak­mak.

Yangına körükle gitmek : -1. Olumsuz bir durumu daha da abartmak. -2. Kışkırtıcı bir tutum takınmak

Yangından mal kaçırır gibi: Telaşla, ivedilikle ve herkesten gizleme­ye çalışarak; gümrükten mal kaçırır gibi.

Yangın yerine dönmek (bir yer) : Orası karmakarışık, dağınık bir du­ruma gelmek.

Yan gözle (bakmak) : Sezdirmeden, göz ucuyla (bakmak).

Yanı başında : Çok yakınında.

Yanık ses : İçe dokunan, dokunaklı ses.

Yanına bırakmamak (koymamak) (birinin, bir davranışını) : Birinin ters bir davranışına muhakkak cevap vermek, ondan öç almak iste­mek.

Yanına (kâr) kalmak: Yaptığı kötülükler cezasız kalmak, kendisinden öç alınmamak

Yanına (salavatla) varılmaz: -1. Çok pahalı olan. -2. Öikeli, ters (in­san).

Yanından bile geçmemiş : O şeyle hiçbir ilgisi, benzerliği yok.'

mında.

Yanıp tutuşmak (biri, bir fay için): -1. Bîrini ya da bir ş«yi çok

sevmek. -2. Bir şayi alda etmek iğin çabalamak, alda edarne

de çok üzülmek

Yanıp yakılmak : Sızlanmak, şikâyet etmek. Yanı sıra : Kendisiyle birlikte, yanında, berat»inde.

Yan tutmak : Taraflardan biini benimseyip desteklemek, tarafsız ka"

matnak; taraf tutmak.

Yan yan bakmak : Öfkeyle, düşmanca duygularla bakmak.

Yaprak dökümü : -1. Sonbahar. -2. Yakından tanıdıklarımızın kısa süreli aralıklarla ölmeleri olayı. -3. Ailenin dağılması. Yaptığı hayır ürküttüğü kurbağaya değmemek: bk. Ettiği hayır ürküttüğü kurbağaya değmemek.

Yaradana sığınıp : Bütün gücünü toplayarak, olanca gücüyle.

Yarasını deşmek : Acısını tazelemek dertlerini anımsatarak üzülmek'

ne yol açmak.

Yaraya merhem olmak (bir şey) : O şey zamanla bir gereksinme/

karşılamak

Yaraya tuz biber ekmek : Acıyı sıkıntıyı artırıcı davranışta bulunmak.

Yar etmemek (birini, bîr şeyi birine): O şeyin, onun olmasına iz'n

vermemek.

Yarım ağız(la) : İstemeye istemeye, isteksiz bir biçimde.

Yarım akıllı: Aptal, sağlıklı düşünmeyen (kimse).

Yarım yamalak : Eksik, kusurlu, üstünkörü (biçimde).

Yarım porsiyon : Ufak tefek, çelimsiz (kimse). Yarından tezi yok: Gecikmeden, en kısa zamanda.

Yarın öbür gün : Yakın bir gelecekte.

Yarı yolda bırakmak (birini): -1. Ona yapılan yardımı, elverişsiz ve

zamanda kesmek. -2. Birlikte girişilen, yapılan bir işten, o iş henüz P1″

trilmeden ayrılmak.

Yâr olmamak (bir şey, biri, birine): O şey onun işine yaramam

hayrı dokunmamak

Ya sabır çekmek: Bir sıkıntıya, üzücü bir duruma tepki göstermem0*

ye çalışmak, buna katlanmak.

Yasak savmak (biri) (bîr şey): -1. Bir şeyi hatır için, gönülsüz olarak yapmak. -2. Bir şey, bir gereksinmeyi o an için karşılamak.

Yas tutmak : -1. Çok Ü2ülmek -2: Üzüldüğünü davranışlarıyla belli 0t"

mek; matem tutmak.

Yaşamınason vermek: -1. İntihar etmek kendini öldürmek; hayatına son vermek.-2. Kapatmak.

Yaşı benzemesin: "Bu onun gibi aynı yaşta ötmesin." anlamında birin­den söz ederken kullanılır. ,

Yaşı ne başı ne? : O daha küçük bu işi yapmaya ne yaşı ne de tec­rübesi yeterlidir." anlamında.

Yaşım başını almış (yaşh başlı): Oldukça ileri yaşta olan, olgunlaş­mış (kimse).

Yaş ilerlemek: Yaşlanmak, ihtiyarlamak. .

Yaşlı başlı: bk. Yaşını başını almış. ..-.:¦

Yaş tahtaya (yer«) basmak: Aldanmak, aldatılmak.

Yatağa bağlamak (hastalık, birini): Hastalık onu kalkamayacak denli etkilemek

Yatağa (yataklara) düşmek : Hasta olup yatmak yatak hastası ol­mak

Yatağına girmek: Biriyle cinsel ilişki kurmak

Yataklık etmek (birine) : Suçluyu gizlice barındırmak ona yardım et­mek

Yatak yorgan yatmak: Ağır hasta olmak; yorgan döşek yatmak.

Yatık kalkıp : Her zaman, hep.

Yatıp kalkmak (biriyle): -1. Orada barınmak -2. Onunla cinsel ilişki­de bulunmak

Yavaş gel (ol): 'Abartma, o denli yüksekten atma!" anlamında uyan sözü.

Yavaştan almak : -1. Yumuşak davranmak; alttan almak. -2. İşi gere­ken süreden önce yapıp bitirme konusunda çaba harcamamak

Yaya kalmak: -1. İstediğini yapamaz duruma düşmek -2. Yardtmasız kalmak

Yaygarayı basmak (yaygara koparmak) : Bağırıp çağırmak

Yaz boz tahtasına çevirmek (bir şeyi) : Onunla ilgili birbirini tutma­yan kararlar almak

Yazık etmek (bir şeye, birine): Ona zarar vermek onun hiç bir işe yaramaz duruma gelmesine yol açmak

Yazık olmak (bir şeye, birine) : Ona zarar verilmek; boşa gitmek.

Yazıklar olsun : "Yaptığın bu şeyden ötürü seni şiddetle kınıyorum.' an­lamında.

Yazıya dökmek (bir şeyi): Onu yazı ile anlatmak

Yedi düvelle barışık : Hemen herkesle çabuk dost dan, iyi geçinen (kimse).

Yediği naneye bak!: "Yaptığı şu ters, uygunsuz işe bak!" anlamında şaşma, öfke belirtir.

Yedi iklim dört bucak : Dünyanın her yanı.

Yedi kat yabancı: Akraba, hısım, tanıdık gibi yakınlığı bulunmayan (kimse).

Yedi kubbeli hamam kurmak: Gerçekleşmesi güç hayaller kurmak

Yedirip içirmek ; Beslemek; banndırmak.

Yedisinden yetmişine (yediden yetmişe) kadar: Büyük küçük her­kes.

Yeğ tutmak (bir şeyi, bir şeye): Onu dizelerinden üstün görmek, ter­cih etmek.

Ye kürküm ye!: "Bana gösterilen saygı kişiliğime değil de giyimime ve kuşamımadır.' anlamında.

Yelkenleri suya indirmek : Direnmekten vazgeçip anlayışlı davranma­ya başlamak.

Yel yepelek (yeperek) yelken kürek : Büyük bir telaş ve çabuklukla.

Yemeden içmeden kesilmek: Üzüntü, korku, hastalık, heyecan vb. nedeniyle hiçbir şey yiyip içemez duruma gelmek.

Yemin etmek: -1. Kutsal bir şeyi tanık göstererek söz vermek (Kars. Ant içmek.) -2. Doğru olduğunu ileri sürmek. -3. Bir şeyi yapmaya kesin söz vermek.

Yemin etsem başım ağirmaz : "Sözünü ettiğim şeyin doğru, gerçek ol­duğuna hiç korkmadan yemin edebilirim." anlamında.

Yemin içmek : bk. Ant İçmek.

Yemin vermek : bk. Ant vermek.

Yeni baştan : Yeniden, bir daha, baştan başlayarak.

Yenilir, yutulur gibi değil: -1. Yenilecek nitelikte olmayan (yiyecek). -2. Çok pahalı olan. -3. Onur kına, can sıkıcı (söz). -4. Kendisiyle ba­şa ctkılabilecek gibi olmayan (kimse).

Yeni yeni: Son zamanlarda.

Yer almak : -1 Bir topluluğun içinde bulunmak. -2. Aynlan yerde dur­mak. -3. Adı bir yerde geçmek.

Yer bulmak (biri) (birine) : -1. Bir kimse belirli bir işe girmek. -2. Bir' kimseyi belirli bir işe sokmak.

Yer cücesi: Ufak tefek, sinsi, kurnaz kimse.

Yer demir, gök bakır: -1. "Başvurduğum yerlerin hiçbirinden gerekli yardımı göremedim.' anlamında çaresizlik bildirir. -2. Çorak ve sıcak bir- yeri niteler.

Yerden bftme (yerden yapma): (Alay yollu) Çok kısa boylu (kimse).

Yerden göğe kadar : Pekçok, tamamıyle.

Yerden yere çalmak (vurmak) (birini, bir şeyi): -1. Onu hoş olma­yan sözlerle kötülemek, yermek. -2. Güreşte rakibini çok hırpalamak.

Yere bakan yürek yakan : (Alay yollu) Sessiz ve.yumuşak görünüp sinsice işler çeviren (kimse).

Yere bakmak : (Yaşlılar için) Ölümü yatan olmak.

Yere göğe koy(a)mamak (birini) : Onu nasıl memnun edeceğini bile­memek; ona çok önem vermek.

Yere sermek (birini): -1. Onu yenmek. -2. Onu vurup Öldürmek.

Yer etmek: -1. Bir şey bir yerde yerleşip kalmak, -2. Bir şey bir yerde iz bırakmak.

Yeri gelmek : Sırası gelmek, zamanı uygun olmak.

Yeri göğü birbirine katmak: Büyük bir heyecan, korku, telaş yarat­mak.

Yerinde duramamak: Sessiz ve hareketsiz duramamak, her an bir şeyler yapmak isteği içinde olmak.

Yerinden etmek (birini): Onun işini, sahip olduğu yeri yitirmesine ne­den olmak.

Yerinden olmak : İşini, sahip olduğu yeri yitirmek.

Yerinde olmak (birinin): Onun durumunda, konumunda bulunmak.

Yerinde saymak: Bulunduğu konumda herhangi bir gelişme, aşama gösterememek.

Yerinde yeller esmek: Yok olmak, ortadan kalkmak, kaybolmak.

Yerin dibine geçmek: Herhangi bir olumsuz durumdan ötürü çok utanmak, kimseye görünmek istememek

Yerine geçmek (biri) (bir şey): -1. Görevinden ayrılan bir kimsenin yerini doldurmak -2. Bir şey o anda bulunmayan jaşka bir şeyin ye­rine kullanılabilmek, onun görevini yapabilmek.

Yerine gelmek: -1. Daha önceki durumuna kavuşmak. -2. Gerçekleşti­rilmek, yapılmak.

Yerine getirmek (bir şeyi) : Onu yapmak, gerçekleştirmek.

Yerine koymak (onu, bir şey, bir kimse): Ona, söz konusu şey, kim­se gözüyle bakmak, onu herhangi bir şey, kimse saymak.

Yerini doldurmak : -1. Görevini gereği gibi ysprhakl -2. Birimle, o'isj daha önce yapan kimse kadar başarılı olmak

Yerini tutmak : -1. Bit görevi, İşi Öteki kimse kadar başarılı biçimde ya­pabilmek -2. Bir $ay başka bir şeyin yaptığı görevi yapabilecek du­rumda olmak

Yeri olmak: -1. Uygun olmak -2. Sırası, zamanruygun olmak.

Yeri öpmek : (Alay yollu) Yere düşmek.

Devamı

Diğer Harfler

A, B, Ç-C, D, E, F, G, H, I-İ, J, K, L, M, N, O-Ö, P, R, S-Ş, T, U-Ü, V, Y, Z




Diğer Sayfalar: 1 2