Dilimizde bir sözcüğün birinci hecesinde kalın bir ünlü (a, ı, o, u) bulunuyorsa sonraki ünlüleri de kalın; ince bir ünlü bulunuyorsa (e, i, ö, ü) sonraki heceleri de ince ünlülerden oluşur.
Örnek: adım, ağız, felek, motor
Büyük ünlü uyumuna uymayan sözcüklerde ekler, sözcüğün son ünlüsüne uyar.
Örnek: anne-si, elma-lık, hangi-si, kardeş-lik (Devam)

Yazım ve Noktalama 03 Kasım 2012 Yorum yok

Büyük Ünlü Uyumu: Türkçe sözcüklerde bulunan ünlü harflerin "kalınlık- incelik" uyumudur. Buna göre bir sözcüğün ünlüleri ya hep ince ünlü, ya da hep kalın ünlü olur.

- yo-ğurt (o-u kalın ünlüler) büyük ünlü uyumuna uyar.

- öğ-ren-ci (ö-e-i ince ünlüler) büyük ünlü uyumuna uyar.

- ki-tap (i- İnce, a- kalın) büyük ünlü uyumuna uymaz.

Büyük ünlü uyumu Türkçe'nin temel kuralıdır. Bu yüzden genellikle her Türkçe sözcükte bu kural bulunur. Türkçe sözcüklerin büyük ünlü uyumuna aykırılık göstermesini üç başlık altında toplayabiliriz:

a. Türkçe olmalarına rağmen zaman içinde değişen bazı sözcükler kurala uymaz:

- Anne (ana), kardeş (karındaş-kardaş)

- şişman (şişmen), hani (kanı), hangi (kangı), elma (alma)

b. Birden fazla sözcüğün birleşmesinden oluşmuş sözcükler (birleşik sözcükler) bu kurala uymayabilir:

* Yapabilmek, güneydoğu, uyurge... (Devam)

Diğer Konular 24 Nisan 2013 Yorum yok