Ä°ÅŸin, oluÅŸun, hareketin, durumun, kılışın yüklemde nasıl anlatıldığına göre cümleler çeÅŸitlere ayrılır. Burada iÅŸin yapılıp yapılmadığı, durumun varlığı yokluÄŸu, iÅŸin istenildiÄŸi ya da emredildiÄŸi, bildirildiÄŸi ya da sorulduÄŸu önemlidir.
Cümlede anlatılan iÅŸin, oluÅŸun, hareketin olup olmadığını veya sözü edilenin var olup olmadığını bildiren cümlelere haber cümlesi; bir isteÄŸi, dileÄŸi, emri, tasarıyı, ÅŸartı bildiren cümlelere de dilek cümlesi denir. Bunlar da olumlu ve olumsuz olmak üzere ikiye ayrılır.
1. Olumlu Cümle Fiil cümlesinde iÅŸin, oluÅŸun yapıldığını veya olduÄŸunu; isim cümlesinde ise sözü edilen kavramın bulunduÄŸunu, var olduÄŸunu, bahsedilen ÅŸekilde olduÄŸunu bildiren cümlelerdir. Bursa bu mevsimde soÄŸuktur.Yarın daha erken gelmelisin.Bu binanın yerinde ÅŸeftali bahçesi vardı.Vapur rıht... (Devam)
Adları niteleyen ya da belirten sözcüklerdir. A. Görev ve Anlam Yönünden Sıfatlar 1. Niteleme Sıfatları Adları, renk, durum, biçim vb. yönlerden niteleyen sözcüklerdir. Kırmızı, yeÅŸil, yuvarlak, üçgen, zeki, güzel Ünvan Sıfatı: Ä°nsanların rütbe, derece, memuriyet ve sosyal seviyelerine göre adlarına takılan saygı ve tanıtma sözleridir. Bay Mehmet, Bayan Eylül, Onbaşı Celal, Sultan Murat Ünvan sıfatları bazen niteledikleri isimlerden sonra gelebilirler: Ali Bey, Bilal AÄŸa, Murat ÖÄŸretmen Bir adın bazen birden çok ünvan sıfatı olabilir: Gazi Mustafa Kemal PaÅŸa Küçültme Sıfatları: Büyükçe, küçücek, küçücük, ekÅŸimsi, morumtrak PekiÅŸtirme Sıfatları: Bembeyaz elbise. Güzel güzel evler. Güzel mi güzel evler. 2. Belirtme Sıfatları Adları g&o... (Devam)
Sıfatlar isimleri renk, durum, biçim bakımından niteleyen; sayı, soru belgisizlik, işaret yoluyla belirten sözcüklerdir.
SIFATLAR
A. NÄ°TELEME SIFATLARI B. BELÄ°RTME SIFATLARI
1. İşaret sıfatı
2. Sayı sıfatı
a. Asıl sayı sıfatı
b. Sıra sayı sıfatı
c. Üleştirme sayı sıfatı
ç. Kesirli sayı sıfatı
3. Belgisiz Sıfat
4. Soru sıfatı
Örnek: Yaşlı adam eski tüfeğini alıp yemyeşil tepelerin güzel mekânlarına doğru yola çıktı. Yolda iki kişiye rastladı. Biri bu yol iyi bir yol değil dedi.
Eylemin, eylemsinin, sıfatın ve zarfın anlamlarını etkileyen sözcüklerdir. Örnek: "Tabiat yemyeÅŸil görünüyordu" cümlesinde görünme eyleminin nasıl yapıldığını belirten yemyeÅŸil sözcüÄŸü bir zarftır. Örnekler: "Onları sık sık görmeniz gerekiyor." zarf + eylemsi "Çok güzel bir ev". zarf + sıfat + isim "Çok iyi konuÅŸuyor" zarf + zarf + eylem
Anlam Yönünden Zarflar 1. Durum Zarfları Eylem ve eylemsilerin anlamlarını durum yönünden etkileyen sözcüklerdir. - Güzel görünüyor. - Ne de tatlı konuÅŸuyor.
2. Zaman Zarfları Yüklemin ve eylemsinin ne zaman yapıldığını bildiren sözcüklerdir. Gece gündüz çalışarak bitirdi. Sabahları kahvaltımı yaparım.