OLUMSUZ CÜMLE

Yüklemin bildirdiği yargının geçersiz olduğunu ya da eylemin yapılmadığını belirten cümlelerdir.

Bugün yağmur yağmaz.

Bazıları olaya hazırlıklı değildi.

İstediğin kitap bende yok.

Bu İşte de başarısız oîdu.

Ne kendi rahat etti, ne de başkası.

Korkulur mu küçücük bir kediden?

Bu sıcakta uyu uyuyabtlirsen. (Devam)

Diğer Konular 30 Mart 2013 Yorum yok

Eser Hakkında: 

Roman, yazarın kendi köyünde geçmektedir. Bu köy va­sıtasıyla, Kırım'ın Ruslar tarafından nasıl ele geçirildiği, nasıl Ruslaştırıldığı anlatılır. Cengiz Dağcı,  Onlar da İnsandı adlı eserinde pek çok milletin bir arada ya­şadığı topraklarda yaşanan eziyetleri ve zulümü anlatılmıştır.

Onlar da İnsandı Kahramanları (Kişileri):

Bekir: Romanın başkahramanıdır. Kırk beş yaşlarında bir Kırım köylüsüdür. En önemli özelliği vatanına ve topraklarına düşkünlüğüdür. Biraz saf ve cahil; fakat cesur, azimli bir karakteri vardır. Ruslardan nefret eder.

Esma: Bekir'in eşidir. Kırk yaşlarında bir köylü kadındır. Tarla ve ev işleriyle uğraşır. Zaman zaman otoriter; zaman za­man vatanına bağlı bir tip olarak anlatılır.

Ayşe: Bekir ve Esma'nın 17 yaşındaki kızıdır. Çok güzel, narin bir genç kızdır. Okuma yazma bilen, Rusların fikir ve zulümlerinin farkında olan bir... (Devam)

Diğer Konular 25 Haziran 2013 Yorum yok

ÖRNEKLEME

Ana düşünceyi belirginleştirmek için konuyla İlgili örnek vermektir.

UYARI: Örnekleme paragrafında ana düşünce örnekte bir önceki cümledir.

Örnek:

Mağaza vitrin (erindeki mankenleri bilirsiniz. Hepsi güler yüzlüdür, İçlerinde pek güzel olanları da vardır; ama dilleri olmadığı için soğukturlar. Onlar zaten insan taklididir ya; sahici insanları da güzel yapan, sıcak yapan, dildir Ama her dil değil; dilin de tatlısı olmalı. Allah bir adama her şeyin tatlısını, yalnız dilin acısını verdi mi, ne yapsa kâr etmez. Öylesinin sevimli, cana yakın olmasına imkân yoktur.

Yazar, dille ilgili düşüncelerini somutlaştırabilmek için mankenleri örnek göstermiştir. (Devam)

Diğer Konular 08 Mayıs 2013 Yorum yok

ÖZNE

Cümlede yüklemin bildirdiği işi hareketi yapan; durumu ya da yargıyı üzerinde taşıyan varlıkları bildiren sözcüklere özne denir.

Aşağıdaki cümlelerde Özneyi bulalım.

İnsanın elinde beş parmak vardır.

Gülü seven, dikenine katlanır. Birkaç saat sonra yağmur dindi.

Hal eki alan bir sözcük özne olamaz.

Cümlede Özneyi bulmak için yükleme "kim, ne" soruları sorulur. Alınan cevap tek sözcük olabileceği gibi, söz Öbeği durumunda da olabilir.

Aşağıdaki cümlelerin öznelerini bulalım.

Tarihi eserleri yurt dışına kaçırmak suçtur. (Suç olan ne?)

Öğretmen gelince bütün öğrenciler ayağa kalktı. (Ayağa kalkan kim?)

Alevler kısa zamanda her yanı sardı. (Saran ne?)

Özne, cümlede sözcük durumunda olmayıp yüklemin aldığı kişi ekinden anlaşılırsa, buna gizli özne denir.

- Öğrencilerle tanışmak için can atıyorduk, (biz)

- Bu konuşmayı sonuna kadar dinleyemem, (ben)
... (Devam)

Diğer Konular 09 Mayıs 2013 Yorum yok

ÖZNE EKSİKLİĞİ

Bir cümlede öznenin bulunmaması cümlede anlam karışıklığına yol açıyorsa o cümlede anlatım bozukluğu vardır.

- Müdürün odası yeniden düzenlendi, ziyaretçi­leri kabul etmeye başladı. ( müdür)

- Kitabın fiyatı oldukça yüksekti ama çok yarar­lıydı. (Kitap)

- Kimse ses çıkaramıyor, sonucu merakla bek­liyordu. (Herkes) (Devam)

Diğer Konular 26 Haziran 2013 Yorum yok

ÖZNE-YÜKLEM UYUMU:

Bir cümlede özne ve yüklem arasında iki yönden uygunluk aranır.

1. Tekillik-Çoğulluk Yönünden Uygunluk:

Tekil öznelerin yüklemleri tekil, çoğul özneierin yüklemleri de çoğul olur.

- Çocuk, odasında ders çalışıyor.

- Öğrenciler, öğretmenlerini dikkatle dinlediler.

- İnsanlar, bugünlerde okula gelmiyorlar.

Öznesi insan olan cümlelerde özne bir topluluğu ifade ediyorsa yüklem tekil de olabilir.

â–  Belediye zabıtaları pazarcılara ceza yazdı.

- Meclis bu arafar toplanacak

Aşağıdaki durumlarda özne çoğul da olsa, yüklem tekil ojur;

Bitki ve hayvan adlan

- Ağaçlar yapraklarını döküyor.

- Kelebekler çiçekten çiçeğe konuyor.

Zaman adlan

- Yıllar su gibi akıp geçti.

- Günler geçmiyor.

Sovut kavramlar

- Duygular zamanla değişir.

- Gözlerim görmez oldu.

Evlem adları

- Yangın yerinde bağrışmalar... (Devam)

Diğer Konular 18 Nisan 2013 Yorum yok

PARAGRAF NEDİR?

Bir yazının anlam bütünlüğü taşıyan, aynı duygu ve düşünceyi açıklayan, bir olayı aktaran cümlelerden oluşan bölümlerine paragraf denir.

Paragrafta cümleler bir ana düşünce etrafında toplanır. Ana düşünce, yardımcı düşüncelerle desteklenir. Konu ve ana düşünceyle ilgili olmayan, dil ve düşünce yönünden önceki cümleye bağlı olmayan cümleler paragraftaki akışı bozar.

Örnek: Aşağıdaki paragrafın hangi cümleden sonra ikinci bir paragrafa bölünebileceğine bakalım:

(1) Zaman konusu nazik bir konudur, başımdan geçti de bilirim. (2) Şiirlerimde "zaman" ia çok uğraştım, bununla yetinmeyip, "Zaman yoktur." dedim. (3) Bundan dolayı alaya alındım, bilgisizlikle suçlandım. (4) Yazınımızda zaman konusu ile en çok uğraşan A, Hamdi Tanpmar, ve Necip Fa-zıl'dır. (5) Her ikisi de zamanla ilgili şiirler yazmışlardır.

Yazar, ilk üç cümlede kendi eserlerindeki zaman kavramını; son iki c... (Devam)

Diğer Konular 30 Mart 2013 Yorum yok

PARAGRAFTA ANA DÜŞÜNCE

Paragrafta savunulan, kabul ettirilmek istenen düşünce, varılmak istenen amaç, ana düşüncedir.

"Yazarın amacı ne, bize neyi öğütlemek istiyor?" sorularının yanıtı ana düşünceyi verir.

Ana düşünce, yazının bütününe sindirebileceği gibi paragrafın son cümlelerinde de yer alabilir. Bazı paragraflarda da ana düşünce ilk cümlelerde verilip örneklerle açıklama, kanıtlama yoluna gidilir.

Ana düşünce özlü ve açık bir yargı cümlesi oiur.

Örnek:

İnsan nelerden huzur duyduğunu bazen bilemiyor. Güneşli bir günde çay kaşığının şıngırtısı çok kişinin dikkatini bile çekmemiştir. Mutluluğu hep büyük şeylerde aramak, bizi, farkında olmadan karamsarlığa İtiyor. Bir kuşun ötüşü, bir kedinin miyavtayışı bile hayatın güzelliğini gösterir. Mutlu olmak için, var olanları değerlendirmek; olumsuz-lukları lehimize çevirmek gerekir.

Paragrafın ana düşüncesi nedir?

A... (Devam)

Diğer Konular 22 Haziran 2013 Yorum yok

PARAGRAFTA KONU

Metinde üzerinde durulan, hakkında söz söylenip yazılan sorun, olay ve durumdur.

Paragrafta konu, bir yönüyle ele alınır; "Anlatılan, üzerinde durulan nedir?" sorularının yanıtını verir. Genellikle paragrafın İlk cümlelerinde konu belirtilir ve yardımcı düşüncelerle açıklanır.

Örnek:

Aydın, karşılaştığı her meseleyi yeniden irdeleyen insandır. Fikirler, üzerinde düşünülmeyince basmakalıp hâle gelir; bir nevi batıl inanç şekline girer. Aydın, başkalarından önce kendi kendine karşı hür olan insandır. Onun için hakikat, en üstün kıymettir.

Paragrafın konusu nedir? (1999- DPYBS)

A} Düşünce hürriyeti

B) Batıl inancın tehlikeleri

C) Aydının özelliği

D) Hakikatin önemi

Paragraf, "Aydın kimdir?" sorusunu yanıtlamaktadır. Cümlelerin hepsinde aydın kişilerin nasıl olması gerektiği açıklandığı için yanıt "C" dir. (Devam)

Diğer Konular 18 Haziran 2013 Yorum yok

Paragraf, bir metnin en küçük düşünce birimidir. Parağraf; konu, ana fikir ve yan düşüncelerden meydana gelir. Bu nedenle paragrafta yer alan düşünceler arasında bir zincirin halkaları gibi bir ilişki vardır. Paragrafta her cümle kendinden önceki cümlede vurgulanan kavramı açıklar.

Giriş Bölümü: Paragraftaki konuyu, bakış açısını belirten cümle ya da cümlelerdir. Çoğu kez ilk cümledir. Bu cümlelerde bağlantı öğesi yoktur. Bağlantı Öğesi, bir cümleyi kendinden önceki cümleyle bağlayan sözcüklerdir. Bunlar; "ise, kimi, birde, bunun için, oysa, ve, ile..."

Gelişme Bölümü: Konunun örnek, alıntı, karşılaştırma gibi yöntemlerle geliştirildiği, düşüncenin somutlaştırıldığı cümlelerdir.

Sonuç Bölümü: Paragrafta anlatılanların özetlenip sonuçlandirildiği, çoğu zaman ana düşünceyi veren cümle ya da cümlelerdir. : -

Örnek 1:

Özgür insan, kitapların ürünüd�... (Devam)

Diğer Konular 30 Mayıs 2013 Yorum yok

YARDIMCI DÜŞÜNCE

Metindeki ana fikri (anadüşünceyi) destekleyen, onun oluşmasına yardım eden düşüncelere yardımcı düşünce ya da yan düşünce denir.

Paragrafın gelişme cümlelerinde yer alır; örnekler, karşılaştırmalar, alıntılarla ana düşüncenin belirlenmesine yardım eder.

Aşağıdaki parçanın konusunu bulup hangi düşünceden söz edilmediğini birlikte bulalım:

Örnek:

Çocuklarla anlaşmak, büyüklerden çok farklıdır. Çocuk, yaklaşım biçimimizi çok güzel değerlendirir. Yapmacık mı, gerçek mi olduğunu çok iyi anlar. Ya kesin bir tavır koyup sizi kendi dışında bırakır ya da sıcacık yüreğiyle sarar; kollarıyla, gülü-şüyle, dokunuşuyla kucaklar.

Parçaya göre, çocuklarla ilgili görüşlerden hangisine ulaşılamaz? (1999-ÖO)

A) Sevgilerini değişik biçimlerde gösterirler.

B) Kendilerine nasıl davranıldığını fark ederler.

C) Olumsuzlukları çabuk unuturlar.

D) �... (Devam)

Diğer Konular 14 Nisan 2013 Yorum yok

PARANTEZ (AYRAÇ) İŞARETİ ()

1. Cümle içindeki açıklamalar parantez (ayraç) içinde gösterilir:

- Bu ekler (yapım ekleri) yeni anlamda sözcükler türetir.

2. Sözcüklerin eş anlamlıları parantezle verilir:

- Şiirin her satırına mısra (dize) denir.

3. Bir kişiye ait ek bilgiler parantezle verilir:

- Atatürk (1881-1938) büyük bir devlet adamıdır.

4. Yabancı sözcüklerin okunuşu parantez içinde verilir:

- Shakespeare (Şekspir) tiyatro eserleriyle tanınır.

5. Tiyatro eserlerinde oyuncuların yapması gereken davranışlar parantez içinde verilir:

-Doktor- (Düşünceli) Ne zamandır bu ağrı var?

-Hasta- (Ürkek ve kaygılı) Birkaç haftadır. (Devam)

Diğer Konular 22 Nisan 2013 Yorum yok

S

Saati saatine : Tam zamanında, na onca, ne sonra.

Saati saatine uymamak : Durumu, tavırları sık sık değişmek bir öyle böyle olmak; bir saati bir saatine uymamak.

Saat tutmak : Bir işe başlama saatini aynntyîa saptamak ve bitinceye kadar geçecek zamanı belirlemek için sürekti olarak ya da sık ak sa­atine bakmak.

Sabaha çıkmamak: Hasta sabah olmadan ölmek. Sabah akşam: -1. Bir sabah bir akşam dmak üzere. -2. Her zaman, hiç ara vermeden.

Sabahı etmek (bulmak): Akşam başlanan bir iş uğruna bütün geceyi uykusuz geçirmek

Sabahın köründe : Daha ortalık ağarmadan, çok erkenden.

Sabahlar (sabahı şerifler) hayrolsun (hayrola) : Günaydın.

Sabır taşı: Çok sabırlı kimse.

Sabrı taşmak (tükenmek, kalmamak): Artık sabredemeyecek duru­ma gelmek.

Sabun köpüğü gibi sönmek : Gösterişini, görkemini, albenisini en kü­çük bir etkiyle çabucak yitirmek.

Saçı başı ağarmak: Yaşlanmak, ihtiyarlanmak

S... (Devam)

Diğer Konular 10 Haziran 2013 Yorum yok

Kitap Özeti (Şehir Mektupları ' Ahmet Rasim) 

2. Mektup'tan

Boğaziçi, yer yer, mesirelerini açıyor. Sefa günleri geldi. Baharın kalan kısmı, yaz başlangıcı ile birleşerek, ne pek ter­letici ne de üşütücü esen yellerle, o zarif girintinin kıyılarını ve tepelerini tazelikle kaplamış. İnsan, derhâl bir kayığa veya sandala atlayarak gün batarken tepeden tepeye aks eden renk oyunlarını, sahilden sahile vuran renkli dalgalan seyret­meye hevesleniyor. Bakış, her yanı dolaşıp durdukça, o da­racık yerde toplanan benzersiz tabii güzelliklere hayran kal­dıkça, zevk ve şenliğin buraları terk edeceğine inanamıyor. Bana kalırsa haliç, yalnız bir Sadabad'ıyla Şehir Mektupları gece, yıldızlı örtüsünü semburalara karşı övünemez. Göksu, manzaraca, ondan aşağı kalır mı? Akşam­ları süzüle süzüle vadiye sokulan sandallar, sağda solda din­lenerek gün batarken Küçüksu önüne çıktıkları zaman, su­ların coşku... (Devam)

Diğer Konular 07 Haziran 2013 Yorum yok

ŞEKER PORTAKALI

 

KONUSU: Kitapta, yoksul ve kalabalık bir ailenin çocuğu olan Zeze'mn, genellikle yaşadığı acılı olaylarla beraber, olgun­laşma sureci anlatılmıştır.

 

Birinci Bölüm: Günün Birinde Acıyı Keşfeden Kuçuk Bir Çocu­ğun Öykusu.

 

Nesneleri Keşfederken:

Bana hayatı öğreten ağabeyim Totoca ile el ele yavaş yavaş sokakta yürüyorduk. Halimden memnundum. Çünkü, evde nes­neleri keşfederken sürekli dayak yiyordum. Sokakta ise böyle bir olay söz konusu değildi. Totoca, çok güzel ıslık çalıyordu, ben ise bir türlü beceremiyordum.

Annem ise çok güzel şarkı söylüyordu. Annem, uzun boylu, zayıftı. Ama, çok güzeldi.

Totoca, ona karşıdan karşıya nasıl geçeceğini öğretti. Ben de

ona büyüyünce şair olacağımı söyledim. Çünkü Edmundo Dayı, bana şiir yazmanın güzel bir şey olduğunu söyledi. Totoca, benim kadar Edmundo dayıyı sevmediği için, biraz tartı�... (Devam)

Diğer Konular 26 Mart 2013 Yorum yok

1. Servet-i Fünun sanatçıları, Batı kültürüyle ye­tişmiş birkaç yabancı dil bilen, Batı edebiyatları özellikle de Fransız edebiyatını, yakından izleyen kişilerdir. Tümü Divan edebiyatına karşıdır, ancak aruz ölçüsünü kullanırlar.

2. Bu döneme ortamın siyasal ve toplumsal ko­şulları nedeniyle "sanat için sanat" anlayışı ege­mendir. Sanatçılar Osmanlının büyük kentlerindeki küçük bir azınlığa seslenen bir salon edebiyatı oluşturmuşlardır.

3. Sanatçılar, Tanzimatın birinci dönemindeki sadeleşme anlayışından bütünüyle uzaklaşmışlar. Fransızcanın ahengini, estetiğini yakalayabilmek için de yeni sözcük ve tamlamalar uydurmuşlar (nişe -i cenah-ı meleki melek kanadının saçağı, saat-i semen fam yasemin renkli saatler..) Arapça-Farsça sözcüklerle dolu ağdalı bir dil kullanmışlar­dır.

4. Aşk, doğa görüntüleri, düş kırıkları, aile, ka­ramsarlık, gerçeklerden kaçış..gibi toplums... (Devam)

Diğer Konular 27 Mart 2013 Yorum yok

Sıfatlar isimleri renk, durum, biçim bakımından niteleyen; sayı, soru belgisizlik, işaret yoluyla belirten sözcüklerdir.

SIFATLAR

A. NİTELEME SIFATLARI B. BELİRTME SIFATLARI

1. İşaret sıfatı

2. Sayı sıfatı

a. Asıl sayı sıfatı

b. Sıra sayı sıfatı

c. Üleştirme sayı sıfatı

ç. Kesirli sayı sıfatı

3. Belgisiz Sıfat

4. Soru sıfatı

Örnek: Yaşlı adam eski tüfeğini alıp yemyeşil tepelerin güzel mekânlarına doğru yola çıktı. Yolda iki kişiye rastladı. Biri bu yol iyi bir yol değil dedi.

A. NİTELEME SIFATLARI

İsme soracağınız nasıl sorusunun karşılığıdır. İsimleri renk, durum, biçim bakımından nitelerler.

Örnek: Zaman esrarengiz yüzünün iyi yüzlere yine gösteriyor.

Saadet dakikaları güzel anılarla süslendi.

Hastalıklı yüzler yuvarlak masalarda sorgulandı.

Kara gözlüm beni neden bekler?

B. BELİRTME SIFATLARI

İsimleri sayı, soru, belgisizlik, işaret bak�... (Devam)

Diğer Konular 29 Mart 2013 Yorum yok

SIRALI CÜMLE

En az iki bağımsız cümlenin sıralanmasıyla oluşan, aralarındaki anlam bağıntısı olan, virgül ya da noktalı virgülle ayrılan cümlelere "sıralı cümle" denir.

- Beni uzaktan gördü; // yanıma yaklaştı// elimi sıktı.

1 .bağımsız cümle 2.bağımsız cümle 3.bağımsız cümle.

â–¡ Sıralı cümlelerdeki bağımsız cümleler, basit ya da birleşik cümle olabilir.

- Onun konuşmasından hoşlanır. // sadece dinlerdi.

1.cümle (bileşik cümle)

2. cümle (basit cümle)

* Sıralı cümleler, ortak öğeli olabilir. Bu tür cümlelere, bağımlı sıralı cümle denir.

- Bu dallarla kendimize atlar yapar. // cirit oynardık.

- Okula hep gelirim, giderim. (Devam)

Diğer Konular 13 Mayıs 2013 Yorum yok

SORU CÜMLESİ

Cümlede verilmek isteneni soru yoluyla ak­taran, soru Özelliği taşıyan cümlelere denir.

- Arkadaşını iyi dinledin mi? (Soru edatıyla)

- Bu camı kim kırdı? (Soru zamiriyle)

- Hangi kitabı beğendiniz? (Soru sıfatıyla)

- Evden ne zaman ayrılmış? (Soru zarfıyla)

Yanıt gerektirmeyen, biçimce soru, anlamca olumlu ya da olumsuz oian cümleler vardır. Bu tür cümlelerin sonuna da soru işareti konur:

Hiç böyle yapılır mı? (Kınama) Biraz sessiz olur musunuz? (Rica) Bunun böyle olacağını söylememiş miydim? (Haklı çıkma)

Oraya şimdi mi gitsem, sonra mı? (Kararsız­lık)

Bu parayla ev mi alınır? (Azımsama) Yolda onunla karşılaşmayayım mı? (Beklen­mezlik)

Seninle bugün buluşacaktık, değil mi? (Onay­latma) (Devam)

Diğer Konular 17 Nisan 2013 Yorum yok

SORU İŞARETİ (?)

1. Yanıt bekleyen soru cümlelerinin sonuna konun

- Nereye gidiyoruz?

- Kim geldi?

2. Kesin olmayan bilgileri içeren cümlelerde parantez içinde soru işareti kullanılır:

- Yunus Emre'nin 1240 (?) yılında doğduğu sanılıyor.

3. Biçimce soru özelliği olan, yanıt beklemeyen cümlelerin sonuna konur:

- Senden sır saklanır mı hiç? iU M

4. Soru anlamı taşıyan eksiltili cümlelerde kullanılır:

— Adınız?

— Doğum yeriniz? (Devam)

Diğer Konular 31 Mayıs 2013 Yorum yok