SÖZCÜK DÜZEYİNDE ANLATIM BOZUKLUKLARI

Anlatımın temel birimi cümledir. Düşündüklerimizi, duyduklarımızı, tasarladıklarımızı ya da yaşadıklarımızı karşımızdakilere tam olarak iletebilme, cümle kurabilme gücümüze bağlıdır. Doğrusu cümlelerimizin açık, duru, yalın dilin işleyiş kurallarına uygun ve dilbilgisi yönünden doğru olmasıyla ilgilidir. Cümlelerimiz bu niteliklerden yoksunsa, duru, yalın, açık değilse, iletmek istediklerimiz tam iletemeyiz. İster istemez karşımızdakiler, anlatmak istediklerimizi tam olarak anlayamazlar ya da eksik, yanlış anlarlar.

Cümle bir yargı birimi olduğuna göre, cümledeki her sözcüğün bu yargıyı oluşturmada bir işlevi olmalıdır. Böyle değilse aynı anlama gelen ya da aynı işlevi yerine getiren sözcükler birlikte kullanılmışsa, o cümle duru değildir. Duruluktan yoksun cümlelerle oluşturulan yazılar da uzatılmış, doldurulmuş yazılardır.

Yargıyı ya da düşün... (Devam)

Diğer Konular 06 Haziran 2013 Yorum yok

A. YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER1. Fiil Cümlesi 2. İsim Cümlesi
B. ÖĞELERİN DİZİLİŞİNE GÖRE CÜMLELER1. Kurallı (Düz) Cümle2. Devrik Cümle
C. ANLAM YÖNÜNDEN CÜMLELER1. Olumlu Cümle2. Olumsuz Cümle3. Soru Cümlesi4. Emir Cümlesi 5. Ünlem Cümlesi 6. Şart Cümlesi 7. İstek Cümlesi
D. YAPI BAKIMINDAN CÜMLELER1. Basit Cümle2. Birleşik Cümlea. Girişik Birleşik Cümleb. İç İçe Birleşik Cümlec. İlgi Cümlesid. Şartlı Birleşik Cümle3. Sıralı Cümleler4. Bağlı Cümle1. "ki"li Bağlı Cümleler 2. Diğer Bağlaçlarla Kurulanlar

A. Yüklemine Göre Cümleler
Bir cümlenin yüklemi ya çekimli bir fiil ya da ek-fiille çekimlenmiş bir isi olabilir. Buna göre yüklemin türü bakımından cümleler ikiye ayrılır:
1. Fiil Cü... (Devam)

Cümle Bilgisi 15 Aralık 2012 Yorum yok

Ekfiil “i” fiilidir. Tek başına bir anlamı yoktur. Ekfiilin iki görevi vardır:1)İsim ve isim soylu kelimelere gelerek bu kelimelerin cümlede yüklem olmasını sağlar.(O iyi bir öğrenciydi.) 2)Çekimlenmiş fiillere gelerek birleşik zamanlı fiiller yapar. (Koşuyordum)
“-imek” fiilinin dört basit çekimi vardır.Basit çekimli durumlarda sadece isim soylu sözcüklerde bulunur.
1) Bilinen Geçmiş Zaman(idi): 
Çalışkandım (çalışkan idim), çalışkandın, çalışkandı, çalışkandık, çalışkandınız, çalışkandılar
Ekfiil sadece isme değil edata ,zamire,sıfata, tamlamalara da gelebilir.*İşte tüm bunları yapan oydu. (o idi) (ekfiil zamire eklenmiştir)*Bu yaptıklarım senin içindi. (için idi) (ekfiil edata eklenmiştir)
2) Öğrenilen Geçmiş Zaman(imiş):
İşçiymişim (işçi i... (Devam)

Sözcük Türleri 19 Eylül 2013 Yorum yok

Bir oluş, kılıç ya da durumu kişi ve zamana göre gösteren sözcüklerdir.
oluş: solmak, doymak, büyümek...
durum: uyumak, susmak, durmak...
kılış: kazmak, serpmek, yemek...
 
1. Eylemde Kişi
Eylemde kişi ekleri değişik biçimlerde karşımıza çıkabilir.
gitti - m, gitti - n, gitti, gitti - k, gitti - niz, gitti - ler
gitmiş - im, gitmiş - sin, gitmiş, gitmiş - iz, gitmiş - siniz, gitmiş - ler
gide(y) - im, gide - sin, gide, gide - lim, gide - siniz, gide - ler
Kişinin,
İş oluş, hareket ve durumu yapan ya da olan durumundaki varlık veya kavram olduğunu görüyoruz. Eylemi yapan ya da olanı belirleyen eklere kişi ekleri deriz.
 
2. Eylemde Zaman

Geçmiş zaman (bilinen ve bilinmeyen zamanda)
Şimdiki zaman
Gelecek zaman
Geniş zaman

Yukarıda görüldüğü gibi Türkçe'de dört değişik zamandan söz edebiliriz:
Bir eylem, ya ge&c... (Devam)

Sözcük Türleri 29 Aralık 2012 Yorum yok

EYLEM (FİİL)

Varlıkların yaptıkları işleri, hareketleri, oluş ve durumları zamana, kişiye bağlayarak anlatan sözcüklere fiil (eylem) denir.

Eylem bildiren sözcükler, zaman ve kişi ekleri çıkarıldıktan sonra "-mek" ekiyle okunur. Buna eylem tabanı (mastar) denir.

Çalıştım, başardım. (Çalışmak, başarmak)

Gideceğim, onunla bunu konuşacağım. (Gitmek, konuşmak)

EYLEMDE ANLAM

Eylem tabanlarında iş, oiuş, hareket, durum, kılış anlamları vardır.

a) İş Eylemleri: Eylem, bir şeyler üretmek, bir sonuç almak için bilinçli olarak yapılır.

temizle-, öğret-,..

b) Oluş Eylemleri: Bir süreç içinde kendiliğinden olan eylemlerdir.

hastalan-, büyü-, karar- ..

c) Hareket Eylemleri: Yapılışı bir hareketi, bir değişikliği gerektiren eylemlerdir.

yürü-, atla-, koş- ..

d) Durum Eylemleri: Varlığın içinde bulunduğu durumu, konumu belirten eylemlerdir.

bekle-, sus-, dur- ..

e) Kılış Eyle... (Devam)

Diğer Konular 07 Haziran 2013 Yorum yok

Eylemlerin dilek ve zaman bildiren eklerle kazandık­ları yeni yeni biçimlere kip denir. Cümlede her eylem, kip ekleriyle kullanılır.

Eylem kipleri ikiye ayrılır:

A. BİLDİRME KİPLERİ (HABER KİPLERİ):

Eylemin yapılış zamanını bildiren kiplerdir. Dörde ayrılır:

1. Geçmiş Zaman Kipi: Eylem geçmişte yapılmıştır.

Bildirilişine göre ikiye ayrılır.

a) -di'li Geçmiş Zaman Kipi (Bilinen, görünen Geçmiş Zaman): Eylemin geçmişte yapıldığını kesin olarak bildirir.

Ödevlerimi bitirdim.

Yolda onunla karşılaştık.

Eytem tabanlarına ünlü uyumuna ve ünsüz benzeş­mesine göre "-di" eki getirilerek yapılır. Bu kitabı okudum.

Birlikte ders çalıştık.

b) -miş'li Geçmiş Zaman Kipi (Duyulan, öğrenilen geçmiş zaman): Eylemin geçmişte yapıldığı başka­sından duyulmuş gibi bildirilir.

Duyulan geçmiş zaman kipiyle cümleye farklı anlam­lar verilebilir.

Beni evde bulamamış. (Başkasından ... (Devam)

Diğer Konular 07 Mayıs 2013 Yorum yok

A. BASİT (KÖK) EYLEMLER: Yapım eki almamış, kök durumundaki eylemlerdir. Türkçede basit eylemlerin çoğu tek hecelidir. İki he­celi basit eylem azdır. koş-, gel-, bak-

yürü- . İnan-, uyu- ..

B. TÜREMİŞ EYLEMLER: Ad ve eylemlerden yapım ekleriyle elde edilen yeni anlamlı eylemlerdir.

*temizle-, haberleş-, hastalan-, azal-, karar-, benimse-..

* bakın-, bakış-, yazıl-, anlat-, yazdır-, pişir-..

C. BİRLEŞİK EYLEMLER: Birden fazla sözcükten oluşan eylemlerdir. Üç farklı biçimde yapılır:

1. YARDIMCI EYLEMLE YAPILAN BİRLEŞİK EYLEMLER: Ad soylu sözcüklerin bir eylemle birlikte kullanılmasıyla oluşan eylemlerdir.

Yardımcı Eylem: Ad soylu sözcüklere eylem anlamı kazandıran, kendi anlamını yitirmiş olan et-, ol- , kıl- , eyle- eylemleridir.

Yardımlarınız için teşekkür ederim. Beni görünce çok mutlu oldu.

• Yardımcı eyleme genellikle yabancı kökenli sözcüklere eylem anlamı katmak için gerek ... (Devam)

Diğer Konular 15 Haziran 2013 Yorum yok