Bir oluş, kılıç ya da durumu kişi ve zamana göre gösteren sözcüklerdir.
oluş: solmak, doymak, büyümek...
durum: uyumak, susmak, durmak...
kılış: kazmak, serpmek, yemek...
 
1. Eylemde Kişi
Eylemde kişi ekleri değişik biçimlerde karşımıza çıkabilir.
gitti - m, gitti - n, gitti, gitti - k, gitti - niz, gitti - ler
gitmiş - im, gitmiş - sin, gitmiş, gitmiş - iz, gitmiş - siniz, gitmiş - ler
gide(y) - im, gide - sin, gide, gide - lim, gide - siniz, gide - ler
Kişinin,
İş oluş, hareket ve durumu yapan ya da olan durumundaki varlık veya kavram olduğunu görüyoruz. Eylemi yapan ya da olanı belirleyen eklere kişi ekleri deriz.
 
2. Eylemde Zaman

Geçmiş zaman (bilinen ve bilinmeyen zamanda)
Şimdiki zaman
Gelecek zaman
Geniş zaman

Yukarıda görüldüğü gibi Türkçe'de dört değişik zamandan söz edebiliriz:
Bir eylem, ya ge&c... (Devam)

Sözcük Türleri 29 Aralık 2012 Yorum yok

EYLEM (FİİL)

Varlıkların yaptıkları işleri, hareketleri, oluş ve durumları zamana, kişiye bağlayarak anlatan sözcüklere fiil (eylem) denir.

Eylem bildiren sözcükler, zaman ve kişi ekleri çıkarıldıktan sonra "-mek" ekiyle okunur. Buna eylem tabanı (mastar) denir.

Çalıştım, başardım. (Çalışmak, başarmak)

Gideceğim, onunla bunu konuşacağım. (Gitmek, konuşmak)

EYLEMDE ANLAM

Eylem tabanlarında iş, oiuş, hareket, durum, kılış anlamları vardır.

a) İş Eylemleri: Eylem, bir şeyler üretmek, bir sonuç almak için bilinçli olarak yapılır.

temizle-, öğret-,..

b) Oluş Eylemleri: Bir süreç içinde kendiliğinden olan eylemlerdir.

hastalan-, büyü-, karar- ..

c) Hareket Eylemleri: Yapılışı bir hareketi, bir değişikliği gerektiren eylemlerdir.

yürü-, atla-, koş- ..

d) Durum Eylemleri: Varlığın içinde bulunduğu durumu, konumu belirten eylemlerdir.

bekle-, sus-, dur- ..

e) Kılış Eyle... (Devam)

Diğer Konular 07 Haziran 2013 Yorum yok

Eylemlerin dilek ve zaman bildiren eklerle kazandık­ları yeni yeni biçimlere kip denir. Cümlede her eylem, kip ekleriyle kullanılır.

Eylem kipleri ikiye ayrılır:

A. BİLDİRME KİPLERİ (HABER KİPLERİ):

Eylemin yapılış zamanını bildiren kiplerdir. Dörde ayrılır:

1. Geçmiş Zaman Kipi: Eylem geçmişte yapılmıştır.

Bildirilişine göre ikiye ayrılır.

a) -di'li Geçmiş Zaman Kipi (Bilinen, görünen Geçmiş Zaman): Eylemin geçmişte yapıldığını kesin olarak bildirir.

Ödevlerimi bitirdim.

Yolda onunla karşılaştık.

Eytem tabanlarına ünlü uyumuna ve ünsüz benzeş­mesine göre "-di" eki getirilerek yapılır. Bu kitabı okudum.

Birlikte ders çalıştık.

b) -miş'li Geçmiş Zaman Kipi (Duyulan, öğrenilen geçmiş zaman): Eylemin geçmişte yapıldığı başka­sından duyulmuş gibi bildirilir.

Duyulan geçmiş zaman kipiyle cümleye farklı anlam­lar verilebilir.

Beni evde bulamamış. (Başkasından ... (Devam)

Diğer Konular 07 Mayıs 2013 Yorum yok