Büyük Ünlü Uyumu: Türkçe sözcüklerde bulunan ünlü harflerin "kalınlık- incelik" uyumudur. Buna göre bir sözcüğün ünlüleri ya hep ince ünlü, ya da hep kalın ünlü olur.

- yo-ğurt (o-u kalın ünlüler) büyük ünlü uyumuna uyar.

- öğ-ren-ci (ö-e-i ince ünlüler) büyük ünlü uyumuna uyar.

- ki-tap (i- İnce, a- kalın) büyük ünlü uyumuna uymaz.

Büyük ünlü uyumu Türkçe'nin temel kuralıdır. Bu yüzden genellikle her Türkçe sözcükte bu kural bulunur. Türkçe sözcüklerin büyük ünlü uyumuna aykırılık göstermesini üç başlık altında toplayabiliriz:

a. Türkçe olmalarına rağmen zaman içinde değişen bazı sözcükler kurala uymaz:

- Anne (ana), kardeş (karındaş-kardaş)

- şişman (şişmen), hani (kanı), hangi (kangı), elma (alma)

b. Birden fazla sözcüğün birleşmesinden oluşmuş sözcükler (birleşik sözcükler) bu kurala uymayabilir:

* Yapabilmek, güneydoğu, uyurge... (Devam)

Diğer Konular 24 Nisan 2013 Yorum yok

Deyim nedir?

Genellikle gerçek anlamı dışında kullanılarak ifadeyi zenginleştiren, iki veya daha fazla kelimeden oluşan kalıp­laşmış söz dizisine deyim denir.

Bütün dillerde olduğu gibi, Türkçe'de de çeşitli kalıplaşmış anla­tımlar vardır: tamlamalar, birleşik sözcükler, ikilemeler, atasözleri, de­yimler..

Deyim, en az iki sözcükten kurulan, konuşmada ve yazıda an­latım gücünü artıran, anlam yönünden yer yer mantık dışına taşan bö­lümleri olabilen, yapısındaki kimi sözcükleri anlam değişmesine uğra­yan, kalıplaşmış söz öbeklerine verilen addır. Eskiden, deyim sözcüğü­nün yerine tabir sözcüğü kullanılıyordu. Tabir tek bir sözcük de olabili­yordu. Oysa, deyimlerin temel özelliği en az iki sözcükten kurulu olmasıdır.

Deyimlerde anlam kalıplaşması (aktarımı) olayı görülür. Deyi­mi oluşturan iki ya da daha çok sözcükten bazen biri, bazen birkaçı, bazen de tümü anlam kaymas... (Devam)

Diğer Konular 26 Haziran 2013 Yorum yok

A. BASİT (KÖK) EYLEMLER: Yapım eki almamış, kök durumundaki eylemlerdir. Türkçede basit eylemlerin çoğu tek hecelidir. İki he­celi basit eylem azdır. koş-, gel-, bak-

yürü- . İnan-, uyu- ..

B. TÜREMİŞ EYLEMLER: Ad ve eylemlerden yapım ekleriyle elde edilen yeni anlamlı eylemlerdir.

*temizle-, haberleş-, hastalan-, azal-, karar-, benimse-..

* bakın-, bakış-, yazıl-, anlat-, yazdır-, pişir-..

C. BİRLEŞİK EYLEMLER: Birden fazla sözcükten oluşan eylemlerdir. Üç farklı biçimde yapılır:

1. YARDIMCI EYLEMLE YAPILAN BİRLEŞİK EYLEMLER: Ad soylu sözcüklerin bir eylemle birlikte kullanılmasıyla oluşan eylemlerdir.

Yardımcı Eylem: Ad soylu sözcüklere eylem anlamı kazandıran, kendi anlamını yitirmiş olan et-, ol- , kıl- , eyle- eylemleridir.

Yardımlarınız için teşekkür ederim. Beni görünce çok mutlu oldu.

• Yardımcı eyleme genellikle yabancı kökenli sözcüklere eylem anlamı katmak için gerek ... (Devam)

Diğer Konular 15 Haziran 2013 Yorum yok