A. YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER1. Fiil Cümlesi 2. İsim Cümlesi B. ÖĞELERİN DİZİLİŞİNE GÖRE CÜMLELER1. Kurallı (Düz) Cümle2. Devrik Cümle C. ANLAM YÖNÜNDEN CÜMLELER1. Olumlu Cümle2. Olumsuz Cümle3. Soru Cümlesi4. Emir Cümlesi 5. Ünlem Cümlesi 6. Şart Cümlesi 7. İstek Cümlesi D. YAPI BAKIMINDAN CÜMLELER1. Basit Cümle2. Birleşik Cümlea. Girişik Birleşik Cümleb. İç İçe Birleşik Cümlec. İlgi Cümlesid. Şartlı Birleşik Cümle3. Sıralı Cümleler4. Bağlı Cümle1. "ki"li Bağlı Cümleler 2. Diğer Bağlaçlarla Kurulanlar
A. Yüklemine Göre Cümleler Bir cümlenin yüklemi ya çekimli bir fiil ya da ek-fiille çekimlenmiş bir isi olabilir. Buna göre yüklemin türü bakımından cümleler ikiye ayrılır: 1. Fiil Cü... (Devam)
Bir oluş, kılıç ya da durumu kişi ve zamana göre gösteren sözcüklerdir. oluş: solmak, doymak, büyümek... durum: uyumak, susmak, durmak... kılış: kazmak, serpmek, yemek...
1. Eylemde Kişi Eylemde kişi ekleri değişik biçimlerde karşımıza çıkabilir. gitti - m, gitti - n, gitti, gitti - k, gitti - niz, gitti - ler gitmiş - im, gitmiş - sin, gitmiş, gitmiş - iz, gitmiş - siniz, gitmiş - ler gide(y) - im, gide - sin, gide, gide - lim, gide - siniz, gide - ler Kişinin, İş oluş, hareket ve durumu yapan ya da olan durumundaki varlık veya kavram olduğunu görüyoruz. Eylemi yapan ya da olanı belirleyen eklere kişi ekleri deriz.
2. Eylemde Zaman
Geçmiş zaman (bilinen ve bilinmeyen zamanda) Şimdiki zaman Gelecek zaman Geniş zaman
Yukarıda görüldüğü gibi Türkçe'de dört değişik zamandan söz edebiliriz: Bir eylem, ya ge&c... (Devam)
Türkçede, eylemlerin üzerlerine gelerek onların cümle içerisindeki anlamında değişikliği yapmayan, cümledeki görevlerine göre onları şekillendiren çekim eklerine fiil (eylem) çekim ekleri denir.
1. Kip Ekleri:
a. Haber Kipleri ( Zaman Ekleri ): geldi, geliyor, gelecek..
b. Dilek ' Şart Kipleri : Bilmeli, Düşünse, Gidelim, Beklesin