Tanzimatın birinci döneminin önemli sanat ve düşünce adamlarından olan Ziya Paşa "eski-yeni ikilemini yaşamı boyunca yaşamıştır. Bu nedenle Namık Kemal'in eleştirilerine uğramıştır. "Şiir ve İnşa" adlı makalesinde Halk edebiyatını, daha sonra da bu görüşünde tutarlı olamayarak, "Harabat Antolojisi" adlı eserinin önsözünde ve Divan edebiyatını savunmuştur. Divan edebiyatı kültürüyle yetişmesinin etkisin­den olacak, bu edebiyata sevgisini yitirmemiş; bunun yanında zulme, haksızlığa, geriliğe karşı çık­mış; sürelerinde yeni toplumsal ve siyasal düşünceleri savunmuştur. Heceyle bir de "türkü"sü olan sanatçı biçim ve teknikçe eskiye bağlıdır. Gazel, terkib-i bent, terci-i bent gibi biçimleri kullanmıştır. 'Terkib-i Bent "adlı manzumesiyle Doğu düşün­cesinin değer yargılarını yansıtmıştır. "Zafemame" adlı hicvi, Sadrazam Ali Paşaya karşı yazmıştır.

Eserleri:

Eş'ar-ı Ziya, Külüyatn Ziya Paşa ( şiir ); Rüya, Veraset Mektupları ( siyasal içerikli düzyazı ) ; Ha­rabat Antolojisi (içinde Divan şiirinin yanında Arap ve Fars şiiri örnekleri de vardır).